Халгай эмийн ургамал, бас бордоо

Халгай эмийн ургамал, бас бордоо
Зөвхөн ч халгай ч биш, шинэхэн ургаж байгаа нчлх ногоон ургамлууд эм ч болно, таримал ургамалдаа бордоо ургалтыг дэмжигч ч болно. Өрхийн тариаланд багахаан газарт өөрийн хэрэгцээний хэдэн бут хэмх лооль чинжүү төмс тарьчихаад зарагдаж байгаа эрдэс шим бордооноос энэ нь ч сайн тэр нь ч илүү гээд л аваад хөрсөө ч тэр ургамлаа ч тэр "алаад" байх уу. Ноггон өвс тэр хөрснөөс ургасан юм болохоор тэнд үржиж өсөж байгаа алив бичил амьтасд хор болохгүй тэр тусдаа тарьсан ургамалд. Өвөлжин бүрхсэн утаан дор байсан хөрс хүнтэйгээ адилхан болсон байдаг биз. Халгай хүнд сайн юм бол ургамалд яаж муу байхав. Үрийг нь боловсрохоос өмнө халгай хадаж аваад жижиглэн хэрчиж бага зэргийн хөөлгөгч нэмээд гадаа наранд саванд хийж 3-5 хоног эсгэнэ. Шингэний өнгө бор ногоон болж эвгүй үнэртэй болохын үед шүүж аваад халгайг сонгино сармисны мөр хооронд зулж бүтээнэ. Уусмалыг 8-10 дахин шингэлээд хэмх лооль чинжүү зэрэг шилжүүлсэн үрслэгээг бордоно. Бордохоос өмнө мод аргалын үнсийг бут бүрийн эргэн тойрон асгаад халгайн шингэнээр услана. 10-14 хоногт нэг удаа бордоно. Жилд 2-3удаа. Халгай дээр багваахай, хиагны үндэс өвс, лооль хэмхийн суганы навч иш, зуун настын навч зэргийг нэмж болно. харин зэрлэг үетэн ургамлын иш навч, чөдөр сэдэргэнэ зэргийг хольж болохгүй.

Долоогоно

Долоогоно

Долоогоныг ихэвчлэн үрээр тарих боловч бас үндэсний шижмээр үржүүлдэг. Долоогоны жимсийг 9 сард хурааж аваад хальснаас салгаж ясыг бүлээн усамнд хэсэг байлгаад гаргаж сэврээсний дараа нарийн зүлгүүр төмрийн хөрөө хутга мэтээр гаднах хальчыг нимгэлж соёолоход хялбар болгох арга хэрэглэнэ. Намар түүсэн дариудйй бол амархан соёолох талтай удвал хальс бэхжиж мөд соёолохгүй. Хальсыг нимгэлсний дараа үрийг хөвд хүлрийн нимгэн үенд ороож 4-5 см гүнд тарьж тогтмол чийгтэй байлгана. Намар 10 сар гэхэд соёолчихно. Соёолж ургасан тарьцыг дараа жилийн намар ухаж авч хавар эргүүлэн тарих маягаар 2-3 жил болоход стандартандаа хүрнэ. Харин залхуураад нэг газар 2-3 жил болгочихвол суулгац шилжүүлэхэд үндэс маш их хэмжээгээр гэмтэж амьдрах чадвар эрс буурна. Салхинаас нөмөр игазар шилжүүлнэ.

Морин улаагана (бүрэлгэнэ)-кали́на-viburnum

Морин улаагана (бүрэлгэнэ)-кали́на-viburnum
Морин улаагана Хянганы тойрог, Халх голын сав нутаг, Эгийн голын савд тааралдаж байсан сүүдэрлэг, чийгтэй газарт голын эрэг дагаж цөөн тохиолдох ховор сөөг. Улааганыг жимсний гашуун амтнаас болоод их тарьж хэрэглэдэггүй боловч эмчилгээнд түүний цэцэг, жимс, навч, холтос артерийн даралт бууруулах, зүрх судасны өвчинд цайг нь хоолойны өвчин эмчлэхэд сөөнгө арилгахад хэрэглэдэг. Бүрэлгэнэ тансаг идээ биш гэвч ямар ч хэрэггүй хог гэж болохгүй. Түүнийг үр, ногоон мөчрөөр, мөчир дарж, бут хувааж үржүүлнэ. 

Үхэр нүд интоор бөөрөлзгөнө тарих заавар

Сайн байцгаана уу? манайхаас суулгац авсан хүмүүс дараах зааврын дагуу суулгацаа тариалаарай.
1. ҮХЭР НҮД

2-3 настай суулгацыг 50х50 хэмжээтэй нүх ухаж бэлтгэн 50:30:20 харьцаагаар хар шороо, элс, бууц багсарч ургамал хооронд 1,5 м багагүй зайтай тариална. Суулгацын үндсийг нүхэнд жигд тараан байрлуулж 45градус налуулан үндэснээс дээш 5-10 см зузаан шороогоор булна. Тарьсны дараа жил 3-5 сайн хөгжсөн нахиа үлдээж бусдыг тайрахад үлдсэн хэсэг хүчтэй өсөж олон мөчир салаа үүснэ. Үхэр нүдний бут 20-25 жил амьдардаг, гол мөчрүүд 5-8 жил сайн ургац өгнө. Үхэр нүд тарьсан талбайн өнгөн хэсэг 5см хүртэл хатах үед дараачын усалгааг ханатал сайн хийнэ. Цэцэглэлтийн үед заавал услах шаардлагатай. Усалгааг өглөө, оройн сэрүүн үед хийх ба халуун нартай үед хүйтэн усаар услахгүй байна.
Хөрс боловсруулалт: Усалгаа бүрийн дараа хөрсийг сийрүүлж, хог ургамал устгана.
Бордох: 3-4 настай залуу бут 0.5-1:5 м өргөн болоход хавар эрт маш сайн услаад 5-8 кг бууцаар бордож өгнө

2. БӨӨРӨЛЗГӨНӨ

Бөө­рөлз­гөнийн тарих тал­бай нь салхи­наас хамгаа­лагд­сан, тэгш гадаргуутай, өвөл цас их хуримтлагд­даг талбайд 40х40 хэмжээтэй шуудуу ухаж 50:30:20 харьцаагаар хар шороо, элс, бууц багсарч ургамал хооронд 30-40см зайтай тариална. Харин өндөр өр­гөгд­сөн, хөрс нь ус чий­гээр хангалтгүй талбай тохиромж муутай аж. Бөөрөлз­гөнийн өсөлт ха­вар эхэлдэг. Тиймээс хаврын хөрс боловсруу­лал­тыг эрт хийх учиртай юм бай­на. Бөөрөлзгөнийн үндэс мө­чир нь хөрсний өнгөн хэсэгт байрладаг тул гэмтээхгүй байхыг хичээгээрэй. Ус дутаг­дахад жимс нь жижгэрч, хураахад өөрөө унадаг бай­на. Мөн найлзуур мөчир нь туяхан муу бай­хын хамт урга­мал

дээр өвчин, хорлогчид түргэн тархаж дэлгэрэх зэрэг шинж тэмдэг илэрдэг гэнэ. Цас бага унадаг хатуу ши­рүүн өвөлтэй манай нөхцөлд бөөрөлзгөнийг хөлдөхөөс хамгаалж зайлш­гүй хучих шаард­ла­гатай. Хучилтыг арав­­дугаар сарын эхээр ду­лаан үед хийвэл сайн. Хучил­тад сүрэл, зэгс, таар шуудай, цаас, ний­лэг хальс зэргийг ашиглаж бүтээгээд дээ­рээс нь 8-10см зузаан шороогоор хучна. Бүтээ­лэг материалаа хөрсөн дээр сайн дэвсэж наал­дуулж өгөх бөгөөд хэрэв хөндий байвал гэмтээдэг муу талтай. Өвөл цас орсон үед нэмж цасаар хучна. Хавар тавдугаар сарын эхээр бү­тээлгийг авч мөчрийг босоо бай­далд шилжүүлэн хучла­гын шороог цэвэрлэж зай­луулан хөрсийг тэгш­лэхийн хамт анхны усал­гааг хийж, хөрсийг сий­рүүл­дэг байна. Бөөрөлз­гө­нийн жимсийг бү­рэн болс­ноос нь эхлэн 2-3 хоног тутамд түүвэрлэн ху­раа­даг гэнэ.

3. ХАР ИНТООР

2-3 настай суулгацыг 50х50 хэмжээтэй нүх ухаж бэлтгэн 50:30:20 харьцаагаар хар шороо, элс, бууц багсарч ургамал хооронд 3м багагүй зайтай тариална. Энэхүү жимс нь гэрэл, ду­лаан, хөрс­ний шаардлага өндөртэй учир үржил шимтэй, агаа­рын хангамж сайтай хөр­­сөнд сайн ургадаг. Тэр тусмаа хар шороон, хү­рэн, хөнгөн шавранцар болон элсэрхэг бүтэцтэй хөрс илүү тохиромжтой аж. Интоорын тарилтад, өсөлт хөгжилт сай­тай нэг хоёр настай суул­гацыг хэрэглэдэг байна. Ин­тоор нь сайн арчилсан нөх­цөлд 15-20 жил арвин ургац өгдөг. Тиймээс арчилгааг сайн хийх шаард­ла­гатай юм байна. Интоор өөрөө ус чий­гэнд дуртай ургамал аж. Хав­рын цэнэглэх усал­­гааг нахиа хөөхийн өмнө нэг ургамалд 5-6 хувингаар бодож хийнэ. Манай нөхцөлд эсгийлэг бо­лон элсний интоорыг өвөл хучих нь зүйтэй. Зэгс, өвс, бууц, шороо зэрэг материа­лаар аравдугаар сарын эх­ний хагаст ху­чаад өвөл ца­саар нэмж хучих нь илүү чухал аж. Харин хучсан ур­гам­лыг хавар дөрөвдүгээр сарын сүүлч, тавдугаар са­рын эхээр хучлаганаас гарга­даг байна. Интоорын жимс нь нэг зэрэг болох­гүй цуварч болдог. Ийм учир жимсний биологийн бололтын үед 3-4 удаа түүвэрлэн хураана. Ху­раал­тыг хур тунадасгүй үе юмуу өглөөний цагаар хийх нь тохиромжтой.

Та өөрийн сонирхсон сэдвэрээ сонгон суралцах боломжтой. 2019.03.02 АГРО СУРГАЛТАНД УРЬЖ БАЙНА.

Та өөрийн сонирхсон сэдвэрээ сонгон суралцах боломжтой. 

№1. ХАШААГАА ЦЭЦЭРЛЭГЖҮҮЛЖ, ЖИМСНИЙ МОД, ГҮЗЭЭЛЗГЭНЭ ТАРИАЛАХ.

12.00-13:00 Монгол орны модлог ургамалын онцлог, гоёл чимэглэл болон жимсний модны суулгацыг технологийн дагуу зөв тариалах, жимсний ургац хамгаалах, нэмэгдүүлэх

13:00-14:00 Хашаа талбайгаа төлөвлөх, мандлын цэцэг үрслүүлэх. Зүлэг тарих технолги. 14:00-14:30 Дадлага ажил оролцогч бүрээр үр суулгуулан өгнө.

СУРГАГЧ БАГШ: Б.Норовсүрэн (ХАА-н магистр)

Сургалтын төлбөр 20.000₮. ХААН банк 5007274479 хүлээн авагч Б.Норовсүрэн дансанд шилжүүлэхдээ утасны дугаараа тодорхой бичнэ. Утасны дугаараар бүртгэл явагдана. Лавлах утас 90555510. 

№2 НАРИЙН НОГООНЫ ҮРСЛЭГ БОЙЖУУЛАХ

14:30-15:30 Ургалтын хугацаа урттай хавар эрт үрсэлгээ эхлүүлэн хийдэг амтат чинжүү, улаан лооль, хаш буюу цэсний овгын ургамлын үрслэг хийх, бойжуулах

СУРГАГЧ БАГШ: Монгол ногоочид бүлгийн зохицуулагч Ч.Отгончулуун

Сургалтын төлбөр 10.000₮. ХААН банк 5007274479 хүлээн авагч Б.Норовсүрэн дансанд шилжүүлэхдээ утасны дугаараа тодорхой бичнэ.  Утасны дугаараар бүртгэл явагдана. Лавлах утас 90555510

ХАЯГ: Сүхбаатар дүүрэг залуучуудын гудамж, засаг захиргааны 5-р байр, 1-119 тоот (төв усан бассэйны арын залгаа нийслэлийн иргэдийн төлөөлөгчдийн байр)

АСТРА ЦЭЦЭГ үрсэлгээ хийх.

Урь унаж цаг тэнийж өдөр уртасаж ургамал ногоо нойрноосоо сэрэх цаг ирлээ. Энэ удаад Астра цэцгийн үр хэрхэн тариалах дараах зөвлөгөөг та бүхэндээ хүргэе.

Аливаа ургамал ургахад үндсэн 5 хүчин зүйл байдаг бөгөөд эдгээрийг нэг нэгээр нь орлуулж болдоггүй тун хэмжээг яв цав тохируулж байж хүсэн хүлээсэн үр дүнг бидэнд авчирна. Үүнд Гэрэл, Дулаан, Ус, Агаар, Шим тэжээл гэсэн 5 хүчин зүйл бий.

За хөрснөөс эхлэцгээе. Хөрсний найрлагад олон янзын эрдэс бодис шим тэжээл, агаарын нүх сүв зохистой хэмжээгээр агуулагдаж байж ургамал ургах таатай орчин бүрднэ. Хөрсний бүрэлдэхүүний 30% хоосон орон зай буюу агаар байж түүгээр ургамлын үндэс амьсгалж, ус чийгээ хүртдэг. Хөрсний агаарын солилцоог сайжруулахад элс, керамзит, жижиг хайрга чулуу, перлит, вермикулет, хөвд, сүрэл гэх мэт агаар ус нэвтрүүлдэг материалыг өргөн хэргэлдэг. Үлдсэн 70хувьд үндсэн хөрс, ялзмаг байх нь зохимжтой ба үрсэлгээнд зориулагдсан бэлэн хөрс худалдаанд цөөнгүй бий. Үр бойжуулах аль болох хөнгөн ус чийг сайн нэвтрүүлдэг агаар чөлөөтэй нэвтрүүлдэг байх шаардлагатай тул би германы TCL10маркын хөрсөнд үрээ тариалах дуртай. (Та өөрийн байршилд ойрхон цэцгийн дэлгүүрээс үр хөнгөн хөрс сав худалдан аваарай). Ямарч тариалалт хийхэд хөрс эрүүл, эрдэс бодисоор баялаг байхад анхаар хөрсийг ариутгана. Хөрс ариутгах хялбар арга нь буцалсан халуун усаар услах, хөрсөө печенд халаах, марганцын сул ягаан өнгийн уусмалаар услах болон их хэмжээний хөрсийг хөрс ариутгагч фитоспирин найруулан услаж ариутгана. ДАРААГЫН АЛХАМ ҮР: Та ямар зохиомжоор мандал хийхээс хамаарч үрний сорт сонголтоо хийнэ. Би энэ удаад захиалагчийн хүсэлтээр АСТРА МИЛЕДИ сортын сарнайн ягаан өнгөтэй 30см өндөр 10см голчтой цэцэгээр дагнан үрийг хөрсөнд суулгалаа.

ҮР СУУЛГАХДАА: Эхлээд бэлтгэсэн хөрсөө үрслүүрийн саванд жигд тарааж дэвсэх ба савны өндөр 5см ээс багагүй байх бөгөөд тариалах үрний тоо хэмжээнээс хамаарч үрслүүрийн сав том жижиг ямар ч хэмжээтэй байж болно. Анхлан тариалагчид аль болох тунгалаг саванд үрссэлгээ хийх тохиромжтой бөгөөд савны ёроолыг урьдчилан цоолж илүүдэс ус гаргах нүхтэй болгоно. Ус байнгын илүүдэлтэй бол ургамлын үндэс амьсгалахгүй ялзарж хөгцөрнө. Савандаа хөрсөө жигд зулж тараан хөрсний бүх хэсэг жигд чийгтэй болтол нарийн шүүртэй услуураар услана. Ингээд 2см.квт талбайд 1 үр ноодохоор тооцож цацах болон мөрлөж эгнүүлэн тарих аргыг өөрөө сонгон үрээ суулгана. Үр суулгасны дараа 0.5см нүхтэй шигшүүрээр хөрсөө шигжин жигд тараан үрийг булах төдий далдална. Үүний дараа хөрсөө шүрчигчээр услаж үрсэлгээний савыг тунгалаг гэрэл нэвтрүүлдэг уутаар бүтээн цонхны гэрэлд тавина. Үр соёолтол өдөр бүтээж шөнө бүтээлгээ авч өглөө бүтээж байна. 2-3жинхэнэ навч гартал бүтээлгийг хэргэлэх нь зохимжтой.

АРЧИЛГАА:

Астра хамгийн урт хоногтой (110-120) цэцэг тул үрийг 2сард багтаан тарьхад 7сард цэцгэлдэг. Үрсэлгээ хийхэд 10-12 цаг нарны гэрэл шаардлагатай тул сүүдэрлэдэггүй урагшаа харсан цонхон дээр тариалж болох ба хэрэв гэрлийн хүрэлцээ муу бол нар оруулах зориулалтын фитогэрэл суурьлуулна. Фито гэрэл нь чадал, гэрэлтүүлэгийн үзүүлэлт нь өөр өөр байх бөгөөд 50втын чадалтай гэрлийг 2 цаг асаахад 1 цаг нарны гэрлийг орлоно. Манай цонх урашгаа харсан бас том цонх учир нэмэлт гэрэл шаардсангүй. Цонх нь нартай өдөр маш халуун орчны агаар тэр хэмжээгээр хуурай байдаг тул агаар чийгшүүлэгч суурьлуулах цонхоо онгойлгож агаар сэлгэх мөн шүршиж услаж байна. За ингээд 3 жинхэнэ навчтай болонгуут үрсэлгээг нэг нэгээр нь үндсийг гэмтээлгүй салган авч хоовон эсвэл нэг удаагын аяганд шилжүүлнэ. Усалгааг тогтмол бас жижиг нүхтэй услуураар хөрсөө урсгахгүйгээр зөөлөн услаж хөрс хэт хатах эсвэл хэт их услалгүй тогтмол чийгтэй байлгана. 5сар гармагц үрсэлгээг дулаан өдөр гадаа агаарт эхний өдөр 10-20минут дараагын өдөр 20-30 минут байлгэх гэх мэтээр чийрэгжүүлэн гадаа байх хугацааг уртасган 6 сарын эхээр мандалд тариална. Астра нь хүйтэнд тэсвэртэй бөгөөд -3-4градус даадаг бат бөх иштэй гоёмсог цэцэг юм.

Зөвлөгөө бэлтгэсэн Б.Норовсүрэн